De kracht van muziek
Muziek is een universele taal die ons kan verbinden, ongeacht onze leeftijd of achtergrond. Voor mensen met dementie kan muziek zelfs een brug slaan naar herinneringen en emoties die anders misschien verloren zouden gaan. Maar waarom is muziek zo effectief?
1. Herinneringen opwekken
Een van de meest fascinerende aspecten van muziek is de manier waarop het herinneringen kan oproepen. Uit onderzoek blijkt dat bepaalde liedjes en melodieën sterke emotionele reacties kunnen uitlokken. Dit is vooral waardevol voor mensen met dementie, omdat muziek vaak verbonden is met belangrijke levensmomenten.
Hoe werkt dit?
- Emotionele connectie: muziek kan gevoelens van vreugde, verdriet of nostalgie oproepen, wat kan helpen bij het activeren van herinneringen.
- Langdurige impact: zelfs wanneer andere herinneringen vervagen, blijven muzikale herinneringen vaak intact. Onderzoek wijst uit dat vertrouwde muziek bij mensen met dementie gebieden in de hersenen activeert die betrokken zijn bij herinnering en emotie, wat vaak tot hernieuwde connecties met het verleden leidt (Simmons-Stern, Budson, & Ally, 2010).
2. Verbeteren van de communicatie
Naarmate dementie vordert, kan communicatie moeilijker worden. Maar muziek biedt een alternatieve vorm van communicatie. Zingen of het spelen van instrumenten kan de interactie bevorderen en gevoelens van verbondenheid creëren.
- Verbinding maken: samen muziek maken kan een gevoel van samenzijn en begrip creëren, zelfs als woorden ontbreken.
- Emoties uitdrukken: muziek kan emoties overbrengen op een manier die soms moeilijk te verwoorden is. Onderzoek toont aan dat groepszang en muzikale interactie mensen met dementie helpt emoties te uiten en een gevoel van verbinding te ervaren, zelfs zonder woorden (Brotons & Koger, 2000).
3. Verminderen van angst en onrust
Veel mensen met dementie ervaren momenten van angst en verwarring. Muziek kan dienen als een kalmerend middel en kan helpen om stress te verminderen. Het luisteren naar rustige, harmonieuze muziek kan een gevoel van veiligheid en rust bieden.
- Ontspanning: rustige muziek kan de hartslag verlagen en een gevoel van ontspanning bevorderen.
- Afleiding: muziek kan een positieve afleiding bieden van stressvolle situaties of gevoelens van onrust. Uit studies blijkt dat op maat gekozen ontspannende muziek kan bijdragen aan het verminderen van agitatie en angst bij mensen met dementie, doordat het hen kalmeert en troost biedt (Gerdner, 2000).
Muziektherapie in de praktijk
Muziektherapie is een steeds vaker toegepaste methode in de zorg voor mensen met dementie. Het kan verschillende vormen aannemen, van luisteren naar muziek tot actief muziek maken. Hieronder enkele voorbeelden van hoe muziektherapie in de praktijk kan worden toegepast:
- Luistersessies: organiseer momenten waarop favoriete muziek wordt afgespeeld. Dit kan alleen of in groepsverband.
- Zingen: samen zingen kan een krachtige manier zijn om verbinding te maken en emoties te uiten.
- Instrumenten spelen: het gebruik van eenvoudige instrumenten kan mensen stimuleren tot interactie en creativiteit.
De American Psychological Association benadrukt dat muziektherapie bij mensen met dementie het humeur kan verbeteren, sociale interacties kan bevorderen en een belangrijke niet-verbale uitlaatklep biedt (American Psychological Association, 2015).
Tips voor familieleden en zorgverleners
Als je een familielid of vriend met dementie hebt, zijn hier enkele praktische tips om muziek in hun leven te integreren:
- Ken hun voorkeuren: Vraag naar hun favoriete muziek en stel een afspeellijst samen die hen aanspreekt.
- Creëer een muzikale omgeving: Zorg voor een rustige en comfortabele ruimte waar muziek kan worden afgespeeld.
- Wees creatief: Probeer verschillende muziekstijlen en -genres uit om te zien wat het beste werkt.
De Alzheimer’s Association adviseert om vertrouwde nummers en persoonlijke afspeellijsten in te zetten om mensen met dementie comfort te bieden en een gevoel van verbondenheid te creëren (Alzheimer’s Association, 2021).
Conclusie
Muziek biedt een waardevolle kans om de kwaliteit van leven van mensen met dementie te verbeteren. Het kan helpen bij het oproepen van herinneringen, het verbeteren van communicatie en het verminderen van angst. Door muziek een integraal onderdeel te maken van de zorg voor mensen met dementie, kunnen we hen helpen om zich meer verbonden en begrepen te voelen.
