De kunst van het nietsdoen: waarom rust nemen óók zorg is

We zijn gewend om bezig te zijn. Om dingen te doen, te regelen, te plannen. Ook als we ouder worden, blijft die drang bestaan. Iets doen geeft het gevoel van nut, van zingeving, van verbondenheid. Maar soms is het juist goed om even niets te doen. Niet als luiheid, maar als ruimte. Als herstel. Als manier om tot rust te komen.

In dit artikel staan we stil bij de waarde van leegte, stilstand en vertraging. Want nietsdoen is óók zorg — voor jezelf, voor je lichaam, en voor het leven om je heen.

Waarom we nietsdoen verleerd zijn

In onze samenleving is “druk zijn” haast een norm geworden. Wie even niets doet, voelt zich al snel schuldig of overbodig. En dat gevoel verdwijnt niet zomaar met de jaren. Veel ouderen zijn gewend om te zorgen, te helpen of actief te blijven. Stilstaan voelt vreemd. Alsof je iets laat liggen. Of niet meer meetelt.

Maar nietsdoen heeft een functie. Het geeft ruimte om te herstellen. Om gedachten te laten dwalen. Om emoties te laten zakken. Om gewoon even te zijn, in plaats van steeds te moeten.

Zomer als uitnodiging tot vertraging

De zomer is bij uitstek het seizoen waarin alles een tandje langzamer gaat. Het licht blijft langer, de warmte dwingt tot pauze, afspraken verschuiven. Dat kan wennen zijn, maar het is ook een kans. Juist nu kun je jezelf toestaan om even niets te hoeven. Om uit het ritme van moeten te stappen, en terug te keren naar rust.

Dat hoeft geen grote verandering te zijn. Het kan al beginnen met:

• Even uit het raam kijken zonder doel
• In de tuin of op het balkon zitten zonder telefoon of krant
• Een kop koffie drinken en luisteren naar de stilte
• Een middagdutje doen zonder schuldgevoel

Rust als vorm van zorg voor jezelf

Rust is geen leegte, maar herstel. Vaste rustmomenten helpen om energie te behouden, emoties te verwerken en spanning los te laten. Vooral op hogere leeftijd — wanneer het lichaam trager wordt en het hoofd soms voller — kan rust bijdragen aan helderheid en balans.

Een rustige ochtendroutine, een vertrouwd middagrondje, een moment van nietsdoen tussen twee activiteiten door: het zijn geen ‘verloren momenten’, maar waardevolle pauzes. Ze geven ruimte om even te voelen wat er speelt, om het tempo van het leven te volgen in plaats van het op te jagen.

De kunst van het laten zijn

Nietsdoen lukt niet altijd zomaar. We moeten onszelf toestemming geven om niet nuttig te zijn. Om gewoon te zijn. Niet omdat we niets meer te doen hebben, maar omdat dat moment zélf waardevol is.

Als we ouder worden, verandert onze rol. Maar rust nemen is geen teken van achteruitgang. Het is een vorm van zelfzorg. Van waardigheid. Van aandacht voor wat er nu is.

Tot slot

Nietsdoen is een kunst. En juist in de zomer — als de dagen warmer zijn, en het leven trager mag — kunnen we die kunst opnieuw ontdekken. Alleen of samen, in stilte of in gezelschap. Zorg zit niet alleen in doen, maar ook in durven laten.

Bronnen:

• Trimbos-instituut – Samen werken aan een mentaal gezonde samenleving
• Sociaal Cultureel Planbureau – Investeren in vitale ouderen
• Vilans – Ethische dilemma’s bij zelfmanagementondersteuning